avustralya

TIROID BEZI

Tiroid bezi bir endokrin bezdir. Bunun anlami bezin bazi hormonlar salgilamasi ve bu hormonlarin kan dolasimina girerek vucudun degisik organ ve dokularinda etki gostermesidir.
Tiroid bezi boyun on bolumunde Adem Elmasi'nin altinda bulunur. Bezin sag lob ve sol lobu vardir ve bunlar istmus denen bolumle birbirine bitisik halde bulunur.
avustralya
TIROID BEZI NE YAPAR ?
Tiroid bezi 2 tane hormon yapar ve dolasima salgilar. Bu hormonlardan birine tiroksin (T4), digerine tiriiyodotironin (T3) ismi verilir. T4 hormonunda 4 tane iyod atomu, T3'de ise 3 tane

iyod atomu vardir. Hucre icinde T3 hormonu etkili oldugundan T4 hucreye girmeden once T3'e donusur.

TIROID HORMONLARININ GOREVI NEDIR ?
T4 ve T3 hormonlari vucudumuzun metabolizmasini duzenler ve ayrica metabolizmanin hizini kontrol ederler. Eger cok hormon salgilanirsa metabolizma hizlanir ve hipertiroidi hastaligi gelisir.

Hipertiroidi durumunda kalb hizi artarak carpinti sikayeti olusurken, bagirsak hareketi artar ve ishal yapabilir. Eger tiroid hormonu cok az salgilanirsa bu duruma hipotiroidi denir. Hipo=az,

Hiper=fazla anlamina gelmektedir. Hipotiroidi olusunca metabolizma yavaslar, kalb hizi azalir ve barsak hareketleri azalarak kabizlik ortaya cikar.

TIROID BEZININ CALISMASI NASIL KONTROL EDILIR ?
Tiroid bezinin calismasi beyinde bulunan ve hipofiz adi verilen bir bezden salgilanan TSH hormonu ile kontrol edilir. Kan dolasimindaki tiroid hormonlari (T4 ve T3) azalinca hipofizden TSH

salgisi artar ve bu hormon tiroid bezinden tiroid hormon salgisini artirir. Tersine, eger dolasimda T4 ve T3 artarsa bu takdirde hipofizden TSH salgilanmasi azalir.

TIROID BEZININ IYI CALISIP CALISMADIGI NASIL ANLASILIR ?
Hastanin kanindaki T3, T4 ve TSH hormonlarinin olculmesi ile tiroid bezinin nasil calistigi hakkinda bilgi sahibi olunur.

TIROID BEZININ HASTALIKLARI NELERDIR?

1. Guatr : Tiroid bezinin  buyumesine guatr denir.
2. Nodul : Tiroid bezinin icinde normal disi doku olusmasidir.
3. Tiroidit : Tiroid bezinin iltihabina denir. Bezde agri vardir.
4. Hipertiroidi : T4 ve T3 hormonlarinin bezden asiri salgilanmasi durumudur.
5. Hipotiroidi : Tiroid hormonlarinin (T4 ve T3) az salgilanmasi durumudur.
hakkinda
TIROID HASTALIGI GELISME RISKI KIMLERDE VARDIR ?

Tiroid hastaligi gelisme riski su kisilerde fazladir:
1. Iyod eksikligi olan bolgede yasayan veya yeterli iyod almayanlarda
2. Ailesinde tiroid hastaligi olanlarda
3. Diabetes mellitus (seker hastaligi), romatoid artrit ve  pernisiyoz anemisi olanlarda
4. Gebe kadinlar ve yeni anne olanlarda
5. 60 yasin uzerindeki kadinlarda
6. 70 yasin uzerindeki erkeklerde
7. Kanser nedeniyle bas ve boyuna radyoterapi (isin tedavisi) yapilanlarda
8. Bazi ilaclari kullananlar (lityum, amiodaron ve interferon gibi).

TIROID BEZI HASTALIKLARINDA KULLANILAN TESTLER NELERDIR ?
a) Kan Testleri :
Siklikla kullanilan testler serbest T3, serbest T4 ve TSH hormonlarinin kan duzeylerinin olculmesidir. Tiroid bezinin fonksiyonu hakkinda en iyi bilgiyi TSH olcumu verir. TSH olcumunun

normalden dusuk olmasi tiroid bezinin  asiri calistigini gosterir. TSH duzeyinin normalden yuksek bulunmasi ise tiroid bezinin az calistigini gosterir. Yine T4 ve T3 hormonlarinin normal

sinirin altinda veya ustunde olmasi tiroid bezinin iyi calismadigini gosterir. Ayrica antikorlar vardir. Bunlar anti-TPO antikoru ve anti-Tiroglobulin antikorlaridir. Bu antikorlarin yuksek

olmasi tiroid hastaliginin otoimmun bir hastalik oldugunu gosterir. Otoimmun hastalik vucudun kendi dokusunu (Burada tiroid bezini) yabanci bir doku olarak algilayip ona karsi reaksiyon

vermesidir. Bu reaksiyon antikorlar ile olusur. Bu reaksiyonun nedeni bilinmemektedir.
b) Tiroid Ultrasonu :
Tiroid ultrasonu tiroid bezinin buyuklugunu, nodul varsa onun buyuklugunu anlamamiza yarar. Ayrica ilac tedavisiyle bezin veya nodulun ne kadar kuculdugunu veya kuculmedigini  daha iyi

anlamamiza yarar. Nodul kan akiminin Doppler ultrason ile incelenmesi nodullerin iyi huylu veya kotu huylu olup olmadigi konusunda ek bilgi verir.
c) Tiroid sintigrafisi :
Damardan teknesyum denilen bir ilac verilerek tiroid bezinin filminin cekilmesidir. Sintigrafi ile nodulun sicak mi, soguk mu oldugu anlasilir. Sintigrafi sadece nodulu olan ve TSH'si dusuk

olan hastalara yapilir.
d) Tiroid Ince Igne Aspirasyon Biyopsisi :
Tiroid bezinde saptanan nodullerde kanser olup olmadigini anlamak icin yapilir. Nodulu olan tum hastalara yapilir. Biyopsi sonucuna gore ilac tedavisi veya ameliyat karari verileceginden

mutlaka yapilmasi gereken bir tetkiktir. Oldukca basit, yapilmasi kolay ve agri olusturmayan  bir tetkikdir. Normal enjektorlerle yapilir. Damardan kan alinir gibi tiroid bezindeki nodulden

parca alinir. Alinan hucreler patoloji bolumunde incelenerek kanser ve iltihap olup olmadigi arastirilir. Biyopsi koldaki damardan kan alinmasi gibi kolay bir islemdir. Korkulmamasi gerekir. 

Ameliyat degildir. Bazen biyopsi ile yeteri kadar parca veya hucre gelmeyebilir. O zaman biyopsiyi tekrarlamak gerekir.